Norma ISO 45003-2021 Zarządzanie ryzykiem psychospołecznym

Norma ISO 45003:2012 Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy – Bezpieczeństwo i higiena pracy – Wytyczne została opublikowana w czerwcu 2021 jako odpowiedź na potrzebę zarządzania ryzykiem BHP związanym z czynnikami psychospołecznymi. Nikt już nie neguje stwierdzeń, że na efektywność pracowników wpływają nie tylko czynniki fizyczne (oświetlenie, hałas, warunki termiczne itd.) ale także jego kondycja psychiczna. Stres związany z pracą ma swoje źródła również poza fizycznym miejscem pracy. Może go powodować izolacja, przeciążenie obowiązkami, nadmierna presja na wyniki ze strony organizacji, niewłaściwe zarządzanie, itd. Konsekwencje tego mają realny wymiar, nie tylko dla każdego pracownika, ale również dla organizacji. Badania prowadzone w różnych krajach, w tym na zlecenie Unii Europejskiej, wskazują, że około połowa pracowników w Europie uważa, że w ich miejscu pracy stres jest powszechnym problemem.

Badania prowadzone na zlecenie European Agency for Safety and Health Work wskazują, że stres, wypalenie zawodowe, prezenteizm są przyczyną tysięcy utraconych dni pracy i milionów euro strat. Przeglądając raporty prezentowane na stronie European Agency for Safety and Health Work (https://osha.europa.eu/en) można znaleźć wiele intersujących danych na ten temat. Z raportów tych wynika, że sytuacja jest już na tyle poważna i niestety trendy wskazują na pogorszenie, że konieczne są systemowe działania w organizacjach, które zapobiegną wystąpieniu ryzyk związanych z czynnikami psychospołecznymi lub zminimalizują ich skutki, a przede wszystkim zapewnią pracownikom bezpieczeństwo również w bardzo wrażliwych kwestiach jakim jest zdrowie psychiczne.

Dlaczego warto promować normę ISO 45003:2021 jako skuteczne narzędzie wspierające zarządzanie tym rodzajem ryzyka?

Jednym z powodów mogą być dane pochodzące z badania ESENER-2 (europejskiego badania przedsiębiorstw na temat nowych i pojawiających się zagrożeń; wyniki tego badania – w ramach którego zebrano odpowiedzi z prawie 50 tys. miejsc pracy w 36 państwach, w tym wszystkich 28 państwach członkowskich UE). Wyniki tego badania wskazały, że 53 % pracodawców deklaruje, iż nie ma wystarczającej wiedzy i informacji na temat zarządzania ryzykiem psychospołecznym. Pracodawcy w badaniu przyznają, że z tego powodu nie uwzględniają zagrożeń psychospołecznych w swoich ocenach ryzyka, co potwierdza, że te czynniki ryzyka są postrzegane jako trudniejsze do rozwiązania niż tradycyjne zagrożenia BHP.

Jak zatem widać, problem jest znany pracodawcom i dostrzegany, ale nie jest rozwiązywany, ponieważ nie mają oni odpowiedniego narzędzia. Norma ISO 45003 jest doskonałym rozwiązaniem tego problemu.

Po pierwsze norma opiera się o HLS (High Level Structure), czyli łatwo ją zintegrować z SZ BHP.
Po drugie zawiera konkretne wytyczne dotyczące analizy kontekstu jako źródła ryzyk psychospołecznych
Po trzecie w sposób szczegółowy, w oparciu o przykłady pokazuje, jak identyfikować, analizować i ewaluować ryzyka psychospołeczne
Po czwarte wskazuje na przykładowe działania do ryzyka, które może zaimplementować organizacja do zapobiegania wystąpieniu ryzyka lub zminimalizowaniu jego skutków krótko i długoterminowych.

Norma ISO 45003:2012 jest standardem, który umożliwia organizacji wdrożenie mechanizmu, który zapewnia, że organizacja zidentyfikuje wszystkie źródła ryzyk psychospołecznych, w takich obszarach, które nie są zwykle brane pod uwagę przy ocenia ryzyka BHP. Punkty dotyczące analizy kontekstu i ustalenia potrzeb stron zainteresowanych są w tej normie dużo bardziej szczegółowe. Ta norma wskazuje choćby takie obszary kontekstu jak łańcuch dostaw, relacje z klientami, dzielnie miejsc pracy, pracę zdalną, szybkie zmiany technologiczne, mobilność pracowników itp. jako potencjalne źródła ryzyka. Norma ISO 45003:2021, podobnie jak norma ISO 45001:2018 wymaga wdrożenia procesu konsultacji i współudziału pracowników. Proces ten zapewnia, że zarówno ocena ryzyka psychospołecznego jak i działania do niego muszą być realizowane z zaangażowaniem pracowników, zwłaszcza pracowników na niekierowniczych stanowiskach. Jest to dodatkowa wartość z wdrożenia tego standardu, ponieważ wprowadzone przez organizację działania, skonsultowane z pracownikami i przy ich współudziale zwiększają szanse na powodzenie i pozytywne skutki tych działań dla pracownika i organizacji.

Kwestie związane ze zdrowiem psychicznym pracownika są informacjami wrażliwymi i powinny być podlegać szczególnej ochronie. Dlatego norma ma dodatkowy punkt odnoszący się do poufności i zawierający praktyczne wskazówki jak taką poufność zapewnić.

Kolejnym rozszerzeniem tego standardu jest pkt Rehabilitacja i powrót do pracy, który zawiera wskazówki dotyczące ułatwienia pracownikom powrotu do pracy po długiej nieobecności, spowodowanej chorobą, urlopem macierzyńskim, itd.

Oczywiście norma ISO 45003:2021 również wymaga oceny skuteczności swoich działań i wdrażania działań doskonalących. Tym samym norma zapewnia, że działania dotyczące ryzyka psychospołecznego są zawsze adekwatne do zmieniających się potrzeb pracowników.

Jeśli jesteście zainteresowani poznaniem wytycznych normy ISO 45003:2021, zapraszamy na szkolenie Wytyczne i wskazówki dotyczące zarządzania ryzykiem psychospołecznym wg normy ISO 45003:2021.