Nowa norma ISO 45003:2021 już dostępna

W czerwcu 2021 roku organizacja ISO opublikowała nowy standard w rodzinie norm ISO 45000, czyli norm dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy. Nowa międzynarodowa norma ISO 45003:2021 Zarządzanie bezpieczeństwem i higieną pracy – Bezpieczeństwo i higiena pracy – Wytyczne dotyczące zarządzania zagrożeniami psychospołecznymi obejmuje swoim zakresem zagadnienia, które odnoszą się do zagadnień związanych ze zdrowiem psychicznym i samopoczuciem pracowników. Norma 45003 pojawiła się w odpowiedzi na potrzebę zarządzania ryzykiem BHP związanym z czynnikami psychospołecznymi. Już od dawna wiadomo, że na kondycję pracowników wpływają różne czynniki, nie tylko bezpośrednio związane z organizacją miejsca pracy, fizycznymi warunkami pracy i zagrożeniami ocenianymi w ramach np. oceny ryzyka zawodowego. Stres związany z pracą ma swoje źródła również poza fizycznym miejscem pracy. Może go powodować izolacja, przeciążenie obowiązkami, nadmierna presja na wyniki ze strony organizacji, niewłaściwe zarządzanie, itd. Konsekwencje tego mają realny wymiar, nie tylko dla każdego pracownika, ale również dla organizacji. Badania prowadzone w różnych krajach, w tym na zlecenie Unii Europejskiej, wskazują, że około połowa pracowników w Europie uważa, że w ich miejscu pracy stres jest powszechnym problemem.

Badania prowadzone na zlecenie European Agency for Safety and Health Work wskazują, że już w roku 2015, stres związany z pracą był drugim najczęściej zgłaszanym problemem zdrowotnym wśród europejskich pracowników. Z powodu problemów zdrowotnych wynikających ze stresu utracono prawie połowę wszystkich straconych dni roboczych. Spowodowało to absencje z powodu zwolnień lekarskich oszacowaną jako strata w gospodarce unijnej na około 136 mld euro rocznie z powodu utraty wydajności.

Norma ISO 45003:2021 może stać się efektywnym narzędziem, które pomogą organizacjom uporać się z tymi problemami. Kwestie związane ze zdrowiem psychicznym, w tym skutki złego stresu związanego z pracą są często źle rozumiane i co gorsza w niektórych krajach, ciągle jeszcze stanowią swoiste tabu. Podejście systemowe, które oferuje ww. norma pomaga zmienić podejście do tych kwestii. Mogą one być traktowane nie jako „wady osobowe”, ale jako „problem ogólny” w organizacji jako takiej. Wychodząc z tego punktu, ryzyka wynikające z czynników psychospołecznych będą częścią zarządzania ryzykiem w organizacji. Można zatem opracować strategie działania podobnie jak do każdego innego ryzyka BHP. W ten sposób organizacja nie wskazując na indywidualne osoby, przygotowuje strategie pozwalające wyeliminować źródła ryzyka, zminimalizować skutki czy nawet zidentyfikować i podjąć szanse w tym zakresie. Jako że norma ISO 45003 jest normą opartą o cykl PDCA i opartą na podejściu procesowym, może pomóc w ustrukturyzowaniu zarządzania zagrożeniami psychospołecznymi związanymi z takimi skutkami stresu jak np. depresja, lęki społeczne, wypalenie zawodowe, itp.

Wspomniana wyżej Europejska Agencja Bezpieczeństwa i zdrowia przeprowadziła w latach 2013-2015 kampanię dotycząca skutecznego zarządzania zagrożeniami psychospołecznymi w pracy. Zaprosiła do współpracy i eksperymentów także partnerów z biznesu – duże, średnie i małe organizacje, które pod okiem specjalistów i naukowców prowadziły działania mające na celu wprowadzenie zarządzania ryzykiem psychospołecznym. Liczne badania ankietowe wśród pracowników i pracodawców, sondaże, warsztaty i inne działania doprowadziły do jasnego wniosku. Korzyści z oceny ryzyka psychospołecznego i działania odnośnie tego ryzyka są dużo wyższe niż koszty wdrożenia. Dodatkowo dane z badania ESENER-2 wskazały, że 53 % pracodawców deklaruje, iż nie ma wystarczającej wiedzy i informacji na temat zarządzania ryzykiem psychospołecznym. Pracodawcy w badaniu przyznają, że z tego powodu nie uwzględniają zagrożeń psychospołecznych w swoich ocenach ryzyka, co potwierdza, że te czynniki ryzyka są postrzegane jako trudniejsze do rozwiązania niż tradycyjne zagrożenia BHP1.

Norma ISO 45003 jest normą uzupełniającą ISO 45001. Skupia się na zarządzaniu ryzykiem i szansami związanymi z elementami psychologicznymi, społecznymi, kulturowymi, środowiskowymi, które mogą mieć wpływ na życie i zdrowie człowieka, a zatem pracownika. Standard zawiera konkretne wytyczne i wskazania dotyczące tego jak identyfikować źródła tego typu ryzyka i szans oraz jak planować działania związane z eliminowaniem źródła ryzyka lub minimalizowaniem skutków tego typu ryzyka oraz wykorzystaniem szans.

Jeśli chcecie dowiedzieć się więcej na temat normy ISO 45003:2021, zapraszam na mojego FB ISOna6 na cykl postów o nowej normie BHP.

Małgorzata Biarda